home
Naast de lopende projecten werken wij aan onderzoek rond enkele, voor ons belangrijke thema's waar we ons in willen verdiepen. Soms is dit direct project gerelateerd, maar vaak is het een overstijgend, of eerder op diverse projecten toe te passen, onderzoek. Hier een overzicht van voor ons belangrijke thema's waar we onderzoeken naar hebben gedaan en vaak nog doen. Het aantal thema's neemt daarmee met de jaren toe.



Recht op architectuur


'Recht hebben op' lijkt een te sterke uitdrukking voor architectuur. Maar het is steeds meer aansluitend en relevant aan het worden denken wij. In de basis moet er natuurlijk een recht zijn op een dak boven het hoofd, en een eigen ruimte met goed leefbare condities. En daarmee recht op beschutting tegen neerslag, wind, kou en hitte, een veilige af te sluiten plaats waar iemand zich terug kan trekken met daglicht, voorzieningen als water, riool en warmte. Dit is afgelopen eeuw(en) bereikt en zal door weinig mensen in twijfel worden getrokken als een recht voor mensen.

Recht op architectuur daar en tegen lijkt een luxe, misschien meer een extra? Maar architectuur en vormgeving van zowel buiten als binnen ruimtes is zeer belangrijk voor het welzijn van mensen. Het is de stap van werken en thuiskomen en dan beschut thuis kunnen zitten (de basis) naar een straat of plein met mogelijkheden tot ontmoeting, in een veilige (groene) setting. Het is zorgen dat er na thuiskomst een plek is om tot rust te komen, of waar men zich kan ontplooien, waar contact is met buiten, met licht, en waar voldoende ruimte is om te kunnen bewegen. Dat is ontwerp, dat is architectuur. En wij denken dat we dit ook als een recht moeten (gaan) zien.

Als u ons de afgelopen jaren volgt, of nu naar het nieuws gedeelte van de website gaat, leest u dat wij al langer aangeven dat er architectuur gerealiseerd moet worden. Buiten en binnen ruimtes met kwaliteit. Met een kwaliteitsstandaard die wij te vaak niet (meer) terug zien. Wij schreven 10 jaar geleden al dat wij erg twijfelden aan het weghalen van een welstandscommissie, destijds in Eindhoven. Daartussen schreven we ook op dat blog al vaak over het belang van wat we hierboven omschreven. En recent schreven we over onze twijfels rond de kwaliteit van flexwoningen. Het lijkt niet de goede kant op te ontwikkelen. Woningen worden kleiner, compact is een mode woord voor (te) klein, en veel onder de noemer van een woningtekort (is ook iets waar we al over schreven en wat we sterk willen nuanceren).

Dan moeten we hier zeker nog verder ingaan op goed materiaal duurzaam gebruik, innovatie, het benodigde onderzoek wat daarmee gepaard gaat, meer bouwtechnische kwaliteit realiseren dan de minimale eisen van een bouwbesluit, de vooruitgang die nog geboekt moet gaan worden, de uitdagingen van de komende decennia die nu al meegenomen moeten worden, et cetera. En als we dan het gevoel hebben naar een machine-achtige, kubieke meters realiserende, bouwende industrie toe te bewegen, is het tegen-woord nodig.

Het belang van architectuur, en bovenal, het recht hier op voor iedereen.

Bovenstaande is een schrijven over een thema waar we al lang mee bezig zijn. Hier over volgt later zeker meer over.
terug omhoog naar het menu

Ervaring


Een belangrijk onderdeel van onze visie op de architectuur gaat over de ervaring van de gebruiker. Het woord gebruiker is (helaas) een modewoord geworden de laatste jaren wat niet dekt wat wij bedoelen. Wij hebben het over meer. Het gaat om de ervaring van de ruimte en van wat er gebouwd wordt.

In onze visie is de ervaring van twee soorten gebruikers belangrijk. Allereerst de directe gebruiker, die het ontwerp gebruikt in zijn functie. Bijvoorbeeld de bezoekers van een theater, of diegene die zijn fiets parkeert in een fietsenstalling. Daarnaast is er de indirecte gebruikers, die het ontwerp niet direct in de functie gebruikt, maar wel de invloed van het ontwerp ondervindt, bijvoorbeeld omwonenden of passanten. Wij zien deze beide, even belangrijke, groepen als de gebruiker van het ontwerp. Wij hebben een intensief contact met de gebruiker, zoeken naar hun wensen aangaande de ervaring van de door ons te ontwerpen opgave. Zij staan bij ons centraal.

In dit onderzoek kijken wij in zowel ons eigen als in diverse essentiële aangrenzende vakgebieden om de wensen van de gebruiker te achterhalen. Zo zijn wij veel bezig met literatuur uit het vakgebied 'environmental psychology'. Voor meer informatie over ons onderzoek en eventuele resultaten kunt u contact met ons opnemen.
terug omhoog naar het menu

Daglicht


Daglicht is (uiteraard) heel belangrijk voor mensen. Licht geeft veiligheid doordat er zicht en overzicht is, het geeft bijna letterlijk energie, het verandert de manier waarop een toeschouwer dingen ziet en beleeft. Kort gezegd zijn mensen onlosmakelijk verbonden met licht. Voor woonvertrekken is er in Nederland dan ook bij wet geregeld dat er daglicht moet intreden en wanneer men werkt zijn er strenge eisen voor lux en daglicht op werkplekken.

Voor ons gaat de invloed van daglicht nog verder. Het vormt de ruimte en wanneer men er slim mee om gaat kan daglicht fantastische effecten en ruimten creëren. Zicht is hier onlosmakelijk mee verbonden. Het spel tussen daglicht en zicht en het juist wel of niet vol tonen van beiden is architectuur.

Zo doen wij veel onderzoek naar invloed van licht en zicht en proberen wij hier vanuit de ervaring van de gebruiker naar te kijken. Via simulaties is op dit thema heel goed toegepast en in beeld te onderzoeken wat effecten van bepaalde ingrepen zijn. Naast het zien van voldoende daglicht als uitgangssituatie voor ontwerpen is het voor ons meer. Het vormt het ontwerp.

Voor meer informatie over ons onderzoek en eventuele resultaten kunt u contact met ons opnemen.
terug omhoog naar het menu



Details en materialen


'Architectuur is de materialisatie van hogere idealen' schreef de architect Friedrich Gilly al aan het einde van de achttiende eeuw. Om onze visie en idealen in de architectuur in de praktijk te kunnen brengen moeten ze van een idee verder worden gebracht naar iets wat werkelijk gebouwd kan worden. Het moet gematerialiseerd worden. Juist dit materialiseren heeft onze interesse: Slimme, mooi gedetailleerde, verfijnde en geïntegreerde oplossingen voor details bedenken en ontwerpen is essentieel.

Mede door kennis opgedaan in de tweede masteropleiding Building Technology hebben wij wat kennis van de techniek van het bouwen en van materialisering maar hebben we vooral interesse in de mogelijkheden van wat materialen en materiaalgebruik met het beeld kunnen doen. Voor meer informatie over ons onderzoek en eventuele resultaten kunt u contact met ons opnemen.
terug omhoog naar het menu

Duurzaamheid


Duurzaamheid is een modewoord. Architecten pretenderen duurzame ontwerpen te maken door zonnepanelen op het dak en een windmolen tegen de gevel te plaatsen waardoor het gebouw inderdaad minder fossiele energie vraagt. Maar het gebouw gebruikt nog steeds veel energie.

De echte winst die wij als architect kunnen boeken zit ergens anders en kan behaald worden zonder concessies te hoeven doen in het ontwerp. Het gebouw zelf moet goed georiënteerd zijn en kan met open en gesloten delen reageren op zijn locatie. Ten tweede kan er op het gebied van materialen winst geboekt worden. Slimme oplossingen kunnen vierkante meters opleveren, winst geven wat betreft arbeids- vervoers- en stookkosten en zeer duurzaam zijn.
Als jong bureau met interesse in de techniek van het bouwen volgen wij alle ontwikkelingen op de voet en proberen we na te denken over wat er straks gevraagd gaat worden. Dit zodat de gebouwen die wij nu mogen opleveren over enkele jaren nog steeds goed in de maatschappij en bij de eigenaren passen. Zo is momenteel, anno 2021, de term BENG (Bijna Energie Neutrale Gebouwen) en de Engelse term 'Nearly Zero' naar de voorgrond aan het treden en zal dit in onze ogen de komende jaren een belangrijke ambitie zijn waar wij nu al op aan sluiten.

Tot slot logt de basis van duurzaamheid in het maken van ontwerpen die jaren mee gaan en goed aansluiten op de wensen van de opdrachtgever, nu en bij toekomstige ontwikkelingen. Niet alleen functioneel. Maar juist qua ervaring en schoonheid. Voor meer informatie over ons onderzoek en eventuele resultaten kunt u contact met ons opnemen.
terug omhoog naar het menu

Herbestemming en Renovatie


Het thema herbestemming van bestaande gebouwen en daar op aansluitend het renoveren van bestaande gebouwen is actueler dan het in lange tijd geweest is. Dit komt grotendeels omdat er sinds het begin van de vorige eeuw veel gebouwen gebouwd zijn die nog steeds makkelijk kunnen blijven staan qua constructie en qua materialen. Slopen is dus niet verplicht. Het gebouw zelf, bestaande uit het constructieve casco en de gevelmaterialen, is eigenlijk nog prima bruikbaar.

Uiteraard doen wij ook in nieuwbouw, maar een behoorlijk deel van onze opgaven bestaat uit renovatie en herbestemming. Ontwikkelaars hebben panden in bezit die door de jaren met binnenwanden zijn dicht gezet en functioneel niet goed meer te verhuren zijn. Ze kunnen nog maar één functie dienen, bijvoorbeeld kantoorruimte, en daar is momenteel minder vraag naar. Zo hebben wij nu enkele opdrachten lopen waarin wij ontwerpend onderzoek doen naar wat er kan met het bestaande pand zonder dit te slopen. Hoe kan het een nieuw leven krijgen en weer voldoen aan de eisen en de vraag van deze tijd? In één bepaald geval hebben we een ontwerp gemaakt voor woningen in een mooi oud pand waar jaren lang een kantoor in heeft gezeten. Op deze locatie is er veel vraag naar woningen, dus hier liggen mogelijkheden.

Maar dit thema sluit ook goed aan bij de vraag vanuit particuliere huizenbezitters. We hebben meerdere opgaven lopen waar we grote uitbouwen tot over de 100 vierkante meter aan woningen ontwerpen. Hiermee worden kleine en gedateerde woningen vaak helemaal naar de wensen van deze tijd gehaald.

Wij doen ook los van directe opdrachten onderzoek op dit thema, bijvoorbeeld door te kijken naar de mogelijkheden op het gebied van renovatie en duurzaamheid. Een tweede gevel of uitbreiding die daarmee ook functioneert als nieuwe gevel kan enorme energiewinst opleveren die een deel van een mooie verbouwing of herbestemming kan terug betalen op termijn. Ook het niet slopen op zich is een duurzame toepassing aangezien men hiermee bestaande materialen blijft gebruiken of hergebruikt. Voor meer informatie over ons onderzoek en eventuele resultaten kunt u contact met ons opnemen.
terug omhoog naar het menu

Ondergronds ruimtegebruik


Sinds de start van ons bureau zijn wij ook als bureau betrokken bij het thema ondergronds ruimtegebruik. Tijdens ons gezamenlijk afstudeerproject hebben wij, gedreven vanuit een stedenbouwkundig onderzoek, een ontwerp gemaakt voor een ondergronds theater onder het stationsplein van Haarlem. Wij waren vrij ons afstudeerplan zelf qua programma in te richten en via diverse varianten en opties raakten wij geïnteresseerd in ondergronds verblijven.

Wanneer men een groot programma als een theater wil, en de wens is om dit niet aan de rand van de stad maar in het centrum te plaatsen, waarom niet ondergronds? Wat zijn de bezwaren? We hebben allereerst in een uitgebreide studie gekeken naar vele praktische aspecten die de aandacht vragen variërend van de constructieve mogelijkheden, de meerkosten en de brandweereisen tot de installaties, de materialisering en de bouwmethoden. Uiteraard is het duurder, maar wanneer de situatie en de vraag ondergronds bouwen als ideale oplossing hebben is dit af te wegen tegen de winst die het plan in dit geval de stad levert en blijkt het in ieder geval mogelijk. In het document 'Ruimtelijke Verkenning 2000' noemde de onderzoekende commissie de Nederland ondergrond al een 'beloofd land en een laatste grens' (VROM, 2000).

Hier vanuit restte de vraag: Maar wil men dan wel ondergronds gaan?
Wij onderzochten en onderzoeken of het mogelijk is vanuit de diverse thema's die wij tegen kwamen (bijvoorbeeld vorm van ruimten, 'wayfinding', cognitieve dissonantie, verwachting, basishouding, instinct) een ondergronds verblijf aangenaam of interessant te maken voor de gebruiker.

Wij zien ondergronds ruimtegebruik (sindsdien) als een deel van de bouw en architectuurwereld waar veel potentie in zit en als een onderwerp waar wij verder op in willen gaan. In 2012 hebben we in opdracht van de gemeente Amsterdam een ontwerp gemaakt voor een ondergrondse fietsenstalling met plein voor het Kleine-Gartmanplantsoen te Amsterdam. Momenteel zijn we op kleinere schaal bezig met een ondergrondse uitbreiding aan een woning. Ook zijn we meerdere malen als expert bij symposia betrokken rond dit onderwerp. Van het Centrum Ondergronds Bouwen tot het KIVI tot Indesem.

Ons uitgangspunt is dat ondergronds ruimtegebruik vele kansen en mogelijkheden biedt, maar uitsluitend wanneer de keuze om ondergronds te bouwen een absolute toegevoegde waarde heeft ten opzichte van goedkoper, meer gebruikelijk en eenvoudiger bovengronds bouwen. Voor meer informatie over ons onderzoek en eventuele resultaten kunt u contact met ons opnemen.
terug omhoog naar het menu

Krimp


Nederland, maar ook de rest van Europa, kent een aantal gemeenten en regio's die te maken hebben met dalende bevolkingsaantallen en een veranderende samenstelling van bewoners, ook wel krimp gebieden genoemd. Jongeren verhuizen naar de grote steden en de dorpen vergrijzen. Krimp geeft leegstand van woningen, kantoren en lege winkelstraten wat een grote impact heeft op de ruimtelijke ontwikkeling en kwaliteit van de leefomgeving.

Elke krimp regio in Nederland heeft zijn eigen kansen en kwaliteiten die de leefbaarheid van een dorp of stad versterken en vergroten. Dit kan een mooi historisch centrum zijn, de nabijheid van basis en middelbare scholen of bijvoorbeeld de aanwezigheid van een mooi groen landschap of water. Vanwege onze interesse in de gebouwde omgeving hebben wij onderzoek gedaan naar zowel de oorzaak als mogelijke strategieën tegen krimp, waarbij 'acceptatie' een impopulaire maar goede en duurzame oplossing lijkt.

Vaak wordt Krimp bestreden door te investeren in winkelgebieden en door meer woningen in het hoge segment te bouwen om zo meer inwoners aan te trekken. Er is echter ook een andere mogelijkheid; het accepteren van de bevolkingsdaling waarbij de gevolgen hiervan goed gemonitord worden. Een stad, dorp of regio wordt dan gedwongen na te denken over zijn kwaliteiten om deze vervolgens te benadrukken. Dit zorgt voor het versterken van de kwaliteit van de leefomgeving voor de huidige bewoners waardoor de daling stopt en een stijging zelfs weer mogelijk gemaakt kan worden. Versterk bijvoorbeeld het historische centrum door een betere toegankelijkheid en identiteit en investeer niet in de winkelstraten met de leegstaande winkelpanden. Pak de oorzaak aan bij de basis en voorkom 'pleister plakken', alleen daarmee creëer je een duurzame en stabiele toekomst.

Als voorbeeld hebben wij deze strategie uitgewerkt voor een stad in Limburg, voor meer informatie hierover kunt u contact met ons opnemen. Voor meer informatie over ons onderzoek en eventuele resultaten kunt u contact met ons opnemen.
terug omhoog naar het menu

CLT


Aangezien een constructiewijze zich niet makkelijk laat zien in projectenfoto's hier kort iets over realiseren van ontwerpen en meer specifiek over hout en CLT. Door de afgelopen jaren heen blijken wij steeds te zoeken naar slimme (en daarmee tijd, materiaal en kostenbesparende) constructiemethodes om onze ontwerpen te realiseren. Een ontwerp is één, maar het zo goed mogelijk en slim gerealiseerd krijgen is een evenwaardige tweede stap.

Van begin af aan hebben wij hier een passie voor, aansluitend op onze tekst over het detail, en we hebben meerdere ontwerpen gerealiseerd door kruislaags ( KLH of CLT cross laminated timber) geprefabriceerde houten elementen toe te passen en te werken met houtskeletbouw ( HSB ) prefab elementen. Denk hierbij aan vloeren en wanden. Met het doordenken op het gebied van constructiemogelijkheden realiseren we lichtere, meer duurzame en sneller te realiseren ontwerpen. Dit buiten de standaard lijntjes denken kan en doen we overigens ook met andere materialen.

klik hier (link) voor een overzicht van onze projecten die met behulp van deze constructie gerealiseerd zijn.

terug omhoog naar het menu

Scholen


Sinds ons onderzoek naar hergebruik van bestaande schoolgebouwen medio 2014 zijn wij via projecten en onderzoek intensief bezig gebleven met deze opgave. Dit lichten we graag uit aangezien dit zich niet zo laat etaleren in de projecten of onderzoek pagina van een website.

Veel schoolgebouwen zijn decennia oud en voldoen niet meer aan de hedendaagse standaarden voor de ruimtelijke mogelijkheden en het gebruik, maar ook niet aan de eisen voor het binnenklimaat en het verbruik. Sloop en nieuwbouw is dan vaak de gekozen optie, maar er is een alternatief in een op die school afgestemde grondige renovatie.

Een naoorlogse school heeft bijvoorbeeld vaak mooie hoge en grote ruimten met veel ramen en is degelijk gebouwd. Wat wij nastreven is om met een ontwerp, passend bij de huidige en toekomstige wensen van een schoolbestuur, de 'oude' kwaliteiten weer te gaan gebruiken, daar extra ruimte bij te creëren (die vaak relatief eenvoudig in, aan of op het gebouw te realiseren is) en gelijk te verduurzamen.

De school krijgt een eigentijdse en frisse uitstraling met een eigen identiteit, en voldoet aan de huidige normen. Wij geloven er in dat deze verbouwingen voor bepaalde scholen slimmer en goedkoper kan zijn dan nieuwbouw, toekomstig gebruik daar in meegenomen. Ons streven geldt zeker niet voor ieder schoolgebouw, en soms is nieuwbouw de beste optie, maar veel gebouwen bieden enorm veel mogelijkheden en met een goedkopere en sneller te realiseren ontwerp kunnen er meerdere scholen op korte termijn gemoderniseerd worden waarbij de leerlingen en docenten in een mooi gebouw met gezond binnenklimaat kunnen verblijven.
terug omhoog naar het menu

Economie en architectuur


De wereldwijd bekende en geroemde architect Rem Koolhaas (architectenbureau OMA) was de curator van de Architectuur Biënnale van Venetië. Dit is een tweejaarlijks evenement in Venetië waar architectuur wereld uit vele landen zich door middel van tentoonstellingen en paviljoens presenteert aan elkaar. Normaal duurt dit event drie maanden maar door het enorme voorafgaande onderzoek voor deze editie was het nu zes maanden durend.

Wij waren geselecteerd door OMA om ons antwoord en onze visie te geven op de vraag: Wat is de rol van de architect (nog) in 2024. Wij hebben dit beantwoord vanuit het verband tussen architectuur (en de architect) en een economie, eerst door terug te kijken naar het verleden, gevolgd door een blik naar de toekomst. Onze lezing was onderdeel van een grotere discussie en volledig dagprogramma wat het zeer inspirerend maakte.

Onze visie en kritiek maakte veel los bij het publiek en de aanwezige experts en leidde tot discussie die precies ging over waar het in onze ogen over moet gaan: hoe verantwoordelijk en belangrijk de architect is of moet zijn binnen de maatschappij.

Ons gesproken betoog kunt u hier uitgeschreven vinden op onze website bij de specifieke pagina, hier (klikt u voor) de link.
terug omhoog naar het menu