CPO, de particuliere opdrachtgevers en zelfbouw
Over het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap, een mooie manier van persoonlijke woningen samen realiseren

derksen|windt architecten heeft de afgelopen jaren veel ervaring mogen opdoen in het werken met (een collectief van) particulieren als opdrachtgevers. Onze visie en werkwijze lijken goed aan te sluiten bij de wensen en behoeften van (een collectief van) betrokken particuliere opdrachtgevers.

met een groep toekomstige bewoners naar de locatie

CPO staat voor een groep particuliere opdrachtgevers die zich verenigen in een collectief. Zij zijn hierbij in de regel ook de ontwikkelaar, en de toekomstig bewoner. Het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap, vaak afgekort met CPO, is een mooie en sociale vorm van woningen realiseren aangezien de toekomstig bewoners zeer betrokken zijn, en gelijk een gevoel van saamhorigheid met de toekomstige buren en buurtbewoners hebben. Dus naast woningen wordt er ook een gemeenschap gebouwd.

Als er een groep is gevormd, die vaak ook een locatie op het oog heeft, wordt er in de regel een professioneel onafhankelijk begeleider van het proces aangesteld om de opdrachtgevers te ondersteunen. Hierna komt dan de architectenselectie.

In onze ervaring maakt deze vorm van bouwen het mogelijk woningen te realiseren die meer en direct passen bij de wensen van de uiteindelijke bewoners. Daarnaast is het bij een CPO project mogelijk om naast de woningen ook de gemeenschappelijke openbare ruimte met elkaar vorm te geven. Doordat je samen op trekt is het mogelijk een mooi, duurzaam en sociale buurt te ontwikkelen.

na inventarisaties volgen er de eerste massa studies

Het is een vorm van samenwerken waarvan wij denken dat dit de komende jaren wederom aan belang zal gaan toenemen. In de periode dat de bouwcrisis echt vat had op de markt, werd deze bouwvorm steeds meer populair. In de afgelopen jaren, met de steeds groeiende economie en toenemend interesse in vastgoed, hebben de ontwikkelaars en investeerders hun rol van voor 2008/2009 weer in het bouwproces ingenomen. Hiermee horen wij veel dat collectieven van particulieren misgrijpen, dit omdat de grond of de oude gebouwen op een vrije markt worden aangeboden. In het proces van bieden en inschrijven zijn de professionals beter en meer ervaren, waardoor deze gebouwen en stukken grond door de ontwikkelaar ontwikkeld worden. Iets wat mag, en tot goede resultaten kan leiden.

van massastudie naar maquettes

Maar het CPO heeft in onze ogen daarnaast bestaansrecht. Bijvoorbeeld wanneer een gemeente een kleine gemeenschap, een wijkje met veel verbinding en betrokkenheid, of woningen met zeer ambitieuze duurzaamheidseisen wil realiseren. Dan is CPO wat ons betreft een heel mooi iets. De gemeentes zullen dan gericht op die manier het te transformeren gebouw of kavel uit moeten geven. Gezien het woningtekort voor juist de iets meer betaalbare woningen kan dit zomaar iets zijn wat gemeenten, misschien zelfs opgedragen vanuit het rijk, gaan doen.

Wij denken dat onze visie op architectuur en onze werkwijze zeer geschikt zijn voor collectieven van particuliere opdrachtgevers. We hebben het enkele malen mogen doen, dit resulteerde in betaalbare en toch bijzondere woningen. In onze optiek kunnen we de komende periode nog verder gaan en juist met deze vorm van ontwikkelen en bouwen onze visie vertalen in projecten.



Klikt u hier voor een overzicht van diverse (ook PO en CPO) projecten die wij hebben ontworpen.

Vanuit de wensen van de opdrachtgever naar een ontwerp

Voor ons start alles met de wensen van de opdrachtgevers. Een ontwerp ontstaat vanuit gesprekken, vaak aangevuld met referenties en wensen in beeld in tekst. Van daar uit doen we onderzoeken naar bijvoorbeeld de locatie, bezonning en gemeente-eisen en zo ontstaat er voor ons een visie op de opgave. Dit is geen aaneenschakeling of collage van referenties, maar het is een concept waarin alles samen komt. Een soort (wat ons betreft) optimaal antwoord op wat de vraag van de opgave is. Dat resulteert dan in een ontwerp, soms met varianten of meerdere mogelijkheden op onderdelen.

Van ontwerp naar oplevering, een mooi proces

Een belangrijk deel van ons vak begint dan pas: het realiseren van het ontwerp. Uiteraard moet het voor de opdrachtgevers daar ook naartoe, met een oplevering en een fijn huis om te wonen. Maar om een door ons nagestreefde kwaliteit te realiseren ontwerpen wij de woningen of het woongebouw tot in het detail door, terwijl we steeds de input van de opdrachtgevers mee blijven nemen. En dat gaat in fases. Eerst wordt het plan meer definitief (Definitief Ontwerp) en is er in veel gevallen een omgevingsvergunning nodig. Het aanvragen van de omgevingsvergunning en de daarbij horende zaken regelen wij volledig, inclusief het begeleiden van de constructeur, bodemonderzoekers en andere adviseurs.

Vervolgens moet er een aannemer geselecteerd en aangestuurd worden. Soms wordt deze al bij het project betrokken in een bouwteam, dat gebeurt dan vaak in de hierboven omschreven fase. Ook werken wij vaak met aanbestedingen waarbij er meerdere aannemers worden aangeschreven. In beide gevallen werken we het plan uit tot een Technisch Ontwerp met nog meer details, verder uitgewerkte tekeningen en met een omschrijving of bestek. Hierna kan de aannemer met hulp van ons geselecteerd/gecontracteerd worden

Met de aannemer binnen boord maken we werktekeningen en vervolgens doen we de bouwbegeleiding. Hier hebben wij ondertussen veel ervaring in en ook dit zien wij als belangrijk onderdeel om tot de optimale realisatie van het ontwerp en uiteindelijk uw wensen te komen. Vaak zijn de keuzes in dit laatste deel van de bouw wat het gerealiseerde ontwerp kan onderscheiden. Dit alles eindigt met de oplevering.

Het belangrijke aspect van bouwkosten

Met onze ontwerpen proberen we slim te zijn met wat iets kost. We hebben iedere opgave weer een zoektocht naar kwaliteit in verhouding tot gebruik van (financiële) middelen. Met andere woorden: wij willen graag iets neerzetten wat goed is, wat kwaliteit heeft, wat mooie en fijne ruimtes oplevert, maar wij willen niet dat dit leidt tot eindeloos spenderen van opdrachtgevers, we willen ook geen ontwerpen die een soort overdaad zijn, dat is niet onze stijl.

Soms hebben we opgaven waarbij het budget heel scherp is, daar proberen we dan slim kwaliteit te realiseren. Maar ook wanneer we een villa mogen ontwerpen, vinden wij het niet nodig om door te slaan. Dat klinkt wellicht tegenstrijdig, maar door bijvoorbeeld materialen in hun kracht te gebruiken (in plaats van iets tegenovergestelds) kun je volumes realiseren zonder dat dit gelijk extreem duur wordt. Idem in afwerking en aankleding. En wij vinden dat dus ook qua uitstraling een veel meer pure architectuur. We zoeken naar het maken van hele mooie ruimtes, en de overgangen daartussen. En daar is heel veel mogelijk.

Wij proberen elke opgave weer zonder overdadigheid en daarmee extra kosten kwaliteit te realiseren. Het past bij onze ontwerpvisie.

INTERESSANTE LINKS

Hieronder hebben we een selectie gemaakt van websites waar veel informatie te vinden is over particulier opdrachtgeverschap en collectief particulier opdrachtgeverschap. Op deze websites vormen diverse particulieren een bouwgroep, vinden ze een geschikt kavel, de juiste procesbegeleiders en overige informatie.

CPO informatie website

Zelfbouw in Nederland - veel informatie over CPO en zelfbouw
CPO adviesbureaus

Bouwen in eigen beheer - adviesbureau
Steenvlinder - adviesbureau
De Regie - adviesbureau
KUUB - adviesbureau
USHI - adviesbureau
De wijde blik - adviesbureau

Wat ook inspirerend kan zijn is het bekijken van enkele architectuurfora

archello - internationale website met mooie projecten
archdaily - zeer goede selectie van mooie projecten
archined - vooral het opinie deel is interessant
designboom - architectuur en andere kunsten

En nog enkele praktische websites

Zelfbouw Website van de overheid - alles over particulier opdrachtgeversschap en CPO
omgevingsloketonline - voor alle omgevingsvergunningsaanvragen.
architectuurlokaal - voor alle prijsvragen en aanbestedingen, kan CPO gerelateerd zijn.

Uiteraard is er veel meer, dit is een kleine selectie met wat interessante links en partijen die wij zijn tegengekomen.